Wędrówki po internecie. Wakacyjny remanent

Sławomir Bołdok

Jak należało się spodziewać, okres wakacyjny i związany z tym „martwy sezon”, przynajmniej na naszej półkuli, spowodował od lipca zwolnienie tempa w organizowaniu aukcji a nawet ich zawieszenie. Ponieważ możni i zamożni tego świata wypoczywali - domy aukcyjne, te które nadal działały, skierowały swe oferty w stronę mniej zasobnych zbieraczy i turystów, którzy przybywali do Paryża czy w inne odwiedzane miejsca. Z przeglądu obiektów na letnich licytacjach wysnuć można wniosek, że w znacznych stopniu, były to wyprzedaże przedmiotów i dzieł niezbyt drogich, ot w sam raz na kieszeń zbieracza szukającego okazji albo urlopowicza , który chce z wakacji przywieść do domu jakąś pamiątkę z podróży. W prezentowanych obecnie wędrówkach - przez koniec czerwca, poprzez lipiec i sierpień nie będzie więc rewelacji. Będzie kilka ciekawostek wśród poloniców i nieco obrazów w wyższych cenach na aukcjach czerwcowych kończących sezon. W poprzednich wędrówkach nie zdążyłem bowiem opisać aukcji z drugiej połowy czerwca, gdyż nie było ich katalogów w sieci.

Eugeniusz Geppert, Kompozycja, 1964

Zaczynam więc od licytacji w Uppsala Auktionskammare z 14 czerwca. Wystawiono tam parę ładnych polskich obiektów, które teraz przedstawię. Z nr. 492 pokazano dużą, harmonijną kolorystycznie „Kompozycję” z 1964 r. Eugeniusza Gepperta, którą sprzedano za 11000 SEK. Dwa obrazy Tadeusza Kantora z okresu taszystowskiego, z nr. 495 „Peinture” z 1963 r. ol. pł. sprzedano za 140.000 SEK, a z nr. 496 „Enveloppe roge” z 1966 r. ol., collage za 145.000 SEK. Z nr. 497 był „sztandar” Władysława Hasiora - „Podwójne wiadomości” z 1968 r., tech. mieszana, 121 x 54 cm sprzedany za 60.000 SEK. Ze starszych obrazów oferowano: z nr. 656 Tadeusza Ajdukiewicza „Odpoczynek na pustyni” z 1914 r., który był wystawiony uprzednio u Christiego w Londynie - 22.05.2013 z nr. 69 - i nie został w Uppsali sprzedany, natomiast dzieło z nr. 665 Władysława Bakałowicza „Eleganckie damy przy klatce z ptakiem” ol. uzyskało 38.000 SEK.

Karol Witkowski, Portret Tomasza Milatyckiego, 1889 Artur Kolnik, Dzieci z chorągiewkami

Dwa dni później odbyła się aukcja w USA, w domu Grogan & Co, w Dedham w stanie Massachusetts. 16 czerwca wystawiono i sprzedano za 300 $ rysunek z nr. 138 Zygmunta Menkesa, przedstawiający akt kobiety, tusz.

Wracamy do Europy, ale nie zrywamy kontaktu z USA poprzez osobę polsko-amerykańskiego artysty. 21 czerwca w Paryżu na aukcji u Delorme`a wystawiono z nr. 117. „Portret Tomasza Milatyckiego” z 1889 r., ol. namalowany przez Karola (Karla) D. Witkowskiego i sprzedano go za 320 €. Można tego twórcę zaliczyć do ciekawostek, bo jest to mało znany u nas malarz. Urodził się Jazłowcu 16.08.1860 r., a zmarł w USA 17.05.1910 r. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie od 1881 r., w Monachium i w Paryżu, kiedy powstał omawiany portret. Wyemigrował do USA, gdzie głównie malował portrety i sceny rodzajowe.

Z drugiej połowy czerwca mamy jeszcze 9 aukcji z polonicami. W Jerozolimie, w domu Matsart, odbyła się 23 i 24 czerwca aukcja i przegląd obrazów do wspólnej imprezy domów Matsart i Millon w Paryżu, która odbyła się 2.07.br. W Jerozolimie wystawiono, oprócz pozycji nie polskich artystów, kilka obrazów Mojżesza Kislinga, w większości znanych z poprzednich aukcji. Były to „Orchidee w wazonie” z 1938 r., „Kwiaty w kielichu” z 1918 r., „Portret młodej dziewczyny w zielonej bluzce”, „Portret dziewczyny w kapelusiku i w bluzce w pasy” z 1928 r. oraz dwie prace Meli Muter - kilkakrotnie oferowany „Most św. Michała w Paryżu” i z nr. 332 „Wioska w górach”, ol. tkt. za 12-15.000 $. W Jerozolimie nie zostały one sprzedane. Wymienione obrazy wraz z dodatkowymi, które zaraz wymienię, znalazły się w katalogu wspólnej w/w aukcji w Paryżu w dniu 2 lipca. Te dodatkowe obrazy to: nr 339 przypisywany Eugeniuszowi Zakowi „Klown” (tańczący w zielonym stroju), ol. sprzedany za 8750 $; z nr. 345 Artura Kolnika „Dzieci z chorągiewkami”, do których inspiracją zapewne było malarstwo Tadeusza Makowskiego, ol. tkt. za 18-20000 $; tego samego z nr. 346 „Zabawa purymowa”, ol., wystawiana w domu Tiroche w Tel Avivie 30.06.12 z nr. 284 i sprzedana w Paryżu za 16.250 $; tego samego z nr. 347 „Muzykant”, ol., cieniony na 18-26000 $ i nie sprzedany. Ostatnim obrazem, na paryskiej aukcji była z nr. 380 „Kompozycja” z 1953 r. Maryana (Pinchusa Burnsteina), ol., która uzyskała 10000 $. 

Wanda Nowotko, Drzewa

24 czerwca ponownie znaleźliśmy się na kontynencie amerykańskim - tym razem w Kanadzie, gdzie w domu Waddington, w Toronto odbyły się w krótkim odstępie czasu dwie aukcje - jedna 24 czerwca, druga 11 lipca. Obie imprezy uznałem za ciekawostki ze względu na autorów o których mało wiemy. W czerwcu, na kolejnej aukcji „Off the Wall” wystawiono trzy obrazy Wandy Nowotko (ur. 10.02.1923 , ukończyła ASP w Poznaniu w 1954 r., mieszka w Kanadzie). Z nr. 132 wystawiono i sprzedano za 48 kanadyjskich dolarów (Cnd$) jej „Martwą naturę z kapustą”, ol.; z nr. 133 sprzedano za 312 Cnd$ „Drzewa”, ol. i z nr. 134 „Kaczkę na wodzie”, ol. za 144 Cnd$.

Elżbieta Marczuk-Michalczak, Studium kwiatów

Na aukcji „Off the Wall” 11 lipca z nr. 128 wystawiono natomiast obraz Elżbiety Marczyk-Michalczak „Studium kwiatów” ol. i sprzedano je za 660 Cnd$. Artystka urodzona 21.08.1961 r. ukończyła Wydział Sztuk Pięknych na Uniwersytecie M. Kopernika w Toruniu w 1986 wraz ze swoim mężem Krzysztofem Michalczakiem, ur. 7.12.1961 r. Oboje obecnie mieszkają w Kanadzie i stąd obraz w Toronto.

Jeszcze w czerwcu, w domu Montefiore, w Tell Avivie oferowano dwa obrazy olejne Leopolda Pilichowskiego, w takiej samej cenie 3-4 000 $: „Portret mężczyzny” oraz „Portret kobiety”. Oba nie znalazły kupca. Także przypisywany Antoniemu Piotrowskiemu obraz z nr. 200 „Modlący się Żyd w filakteriach”, 1920, ol., ceniony na 1500-2000 $ spadł z licytacji. Dzień później w Paryżu w domu Europ Auction na licytacji sztuki nowoczesnej i współczesnej wystawiono z nr. 5 obraz Jana M. Peszke „Sekwana w Paryżu”, pastel, który uzyskał cenę 2200 €. Też w Paryżu u Millona 28 czerwca na aukcji obrazów nowoczesnych był z nr. 2 rysunek Henryka Siemiradzkiego „Sprzedawca antycznych waz”, mała sepia, którą sprzedano za 3000 €.

Piotr Uklański, bez tytułu (Ołówki), 2001

Do poważniejszych wydarzeń, ze względu na osiągnięte ceny, zaliczyć wypada aukcję z końca czerwca u Phillipsa de Pury w Londynie. 28 czerwca na licytacji „Contemporary Art Day” pokazano dwa obrazy Piotra Uklańskiego: z nr. 107 „Bez tytułu (Ołówki)”, 2001 sprzedane za 74.500 GBP i z nr. 126 „Jessica Linch`s P.O.V.” sprzedane za 62.500 GBP. Trzeci obraz na tej aukcji autorstwa Wilhelma Sasnala, nr 246, „Bez tytułu” z 2002 r., wyceniony na 7-9.000 GBP, nie znalazł kupca.

Tego samego dnia w Monachium w domu Hempla odbyła się aukcja, gdzie znalazły się prace dwóch autorów. Z nr. 894 wystawiono parę olei na deskach o identycznych rozmiarach 33 x 26,5 cm Ludwika Gędłka przedstawiających - Krakusa na koniu z rewolwerem, powstańca z 1863 r. oraz Kozaka z piką, żołnierza wojsk carskich. Para ta wyceniona na 7500 - 10000 € nie została wówczas sprzedana i jeszcze 20 sierpnia była wystawiona w sprzedaży poaukcyjnej. Podobna sytuacja jest z kolejną parą akwarel Juliusza Kossaka, które z nr. 996 wystawiono u Hempla za 2600 €. Są to różni jeźdźcy na koniach, każda z akwarel ma wymiary 21 x 28,6 cm i są do kupienia.

Leopold Kretz, Macierzyństwo

Też w Niemczech, u Petera Karbsteina w Dusseldorfie 29 czerwca była wystawiona z nr. 161 rzeźba w brązie Jana Bakalarczyka „Gorące dni” z 1985 r. w cenie 400-600 €, ale bez rezultatu. W ostatnim dniu czerwca  inna rzeźba - „Macierzyństwo” Leopolda Kretza, lwowiaka z pochodzenia, brąz z nr. 124 była oferowana w domu Erica Pillona w Wersalu za 1200-1500 €.

W lipcu tylko na 5 aukcjach znalazłem polonica. 6 lipca w domu Tiroche, w Israelu, odbyła się druga część aukcji, która miała miejsce 29 czerwca i na której nie było prac artystów pochodzących z Polski. W II części wystawiono: z nr. 321 Maurycego Trębacza „Cygankę przed namiotem”, ol. tkt. za 1000-1500 $; z nr. 356 Molly Chwat „Kwiaty w wazonie”, ol. tkt. sprzedane za 230 $; z nr. 414 Zbigniewa Salaburskiego „Kompozycję” z 1967 r., ol., sprzedaną za 748 $; Szymona Buchbindera malutki obraz „Chasyd”, ol. tkt. był wyceniony na 1000-1500 $; z nr. 605 Henryka Haydena „Martwą naturę z karafką i popielniczką” z 1964 r., ol., oszacowano na 2-3000 $. Ostatnim polonicum na tej aukcji był obraz z nr. 629 Józefa Charytona „Na targu” z 1971 r., ol., sprzedany za 299 $. 
Kolejna aukcja odbyła się w Paryżu 14 lipca, gdzie w Hotel des Ventes du Marais przy ul. Aubriot 7 wystawiał dom Chantilly Encheres. Tam z nr. 54 pokazano Stanisława Grabowskiego „Pejzaż z Cordou”, rycinę wycenioną na 350 - 400 €.
18 lipca w Nowym Jorku w domu Doyle`a z nr. 63 pokazano i sprzedano za 281 $ wdzięczny obrazek rodzajowy Józefa Roguskiego „Powrót do domu”, ol. tkt.

Jan Peszke, Akt stojący od tyłu

Ponownie jesteśmy we Francji, gdzie domu Aguttes, pewnie ze względu na przebywających nad morze paryżan i innych gości, urządził sesję wyjazdową w znanym kurorcie Deauville. Wystawiono tam z nr. 373 Jana Peszki „Akt stojący od tyłu”, pastel za 3-4000 € oraz dwie rzeźby Igora Mitoraja - z nr. 410 „Perseusza”, brąz, wys. 38 cm , sprzedanego za 5355 € i z nr. 413 „ Gruszkę”, brąz złocony, oszacowany na 1000- 1500 €.

Piątą aukcją lipcową była impreza w Tel Avivie, gdzie w domu Montefiore, 26 lipca, wystawiono dwa rysunki Artura Markowicza, każdy w identycznej cenie 100-150 $ - z nr. 185 „Starą siedzącą kobietę”, oł. i z nr. 186 „Postacie wśród zarośli”, kredki kolorowe. Obie prace nie sprzedane.

W sierpniu wyszukałem tylko 6 licytacji. 3 sierpnia w Monaco w MC Fine Arts na aukcji wśród obrazów, rzeźb i rzemiosła z Rosji odkryłem pod nr. 135 Jana Peszki „Martwą naturę z owocami” z 1944 r., ol. tk., za 6-8000 €. Niestety brak fotografii i wyników sprzedaży do dzisiaj. 18 sierpnia w Buxtehude w Niemczech na aukcji on-line w domu Evy Aldag została wystawiona z nr. 263 monotypia Zdzisława Przebindowskiego „Bydgoska Wenecja” za 100 €.

Mojżesz Kisling, Akt na czerwonej sofie

Trzecia sierpniowa aukcja odbyła się też w Deauville (20.08.) w domu „Tradeart Deauville”, gdzie pokazano z nr. 20 Henryka Epsteina „Pejzaż” z 1934 r., ol., wyceniony na 2-3000 € oraz z nr. 65 M. Kislinga „Akt na czerwonej sofie”, ol. za 15 - 20000 €.

Nieco nie po kolei zasygnalizuję aukcję w Jerozolimie, która odbędzie się 28 sierpnia pt „Wnętrza, Aukcja 5” w domu Matsart. Wystawionych zostanie na niej 64 pozycje bez numerów, a wśród nich „Dwa ptaki w klatce” z 1930 r., gwasz, tkt. za 300-500 $ Jecheskela Davida Kirchenbauma, malarza pochodzącego ze Lwowa.

Eugeniusz Zygfryd Olszewski, Fantazja Karol Kossak, Orientalna scena uliczna

Ostatnie dwie aukcje sierpniowe odbędą się w Mutterstadt w Niemczech w dniach 27 i 31 sierpnia w domu Henry`s Auktionshaus. Na obydwóch będą do kupienia abstrakcyjne obrazy Eugeniusza Zygfryda Olszewskiego, zapewne polonusa, ur. w 1924 r. i zmarłego w roku 2011 w Einhausen. Z zawodu był architektem, ale nie ma go w „Słowniku Architektów i Budowniczych w Polsce” Stanisława Łozy, więc prawdopodobnie działał tylko za granicą. Od 1980 r. mieszkał we Włoszech. Miał tam i w Szwajcarii liczne wystawy swoich obrazów. 27 sierpnia wystawione będą: z nr. 6306 „Nostalgia”, ol. pł., za 350 €; z nr. 6307 „Lido di Camaiore”, ol. za 330 € i z nr. 6308 „Tarasy”, ol., za 350 €. 31 sierpnia z nr. 6304 „Ranek na pustyni”, ol. za 300 €; z nr. 6305 „Kontury za barierą” za 380 € i z nr. 6313 „Fantazja”, ol. za 300 €. Taka ilość obrazów Olszewskiego wygląda mi na wyprzedaż atelier artysty po jego śmierci.

Na tej samej aukcji z nr. 6314 prezentowany będzie surrealny obraz Leszka Sokoła „Para postaci w pejzażu”, ol. za 150 €. Sokół ur. 10.12.1955 r. ukończył ASP w Warszawie w 1983 r., wystawia w Polsce i za granicą.

Ostatnia pozycja jest swego rodzaju niespodzianką - pod nr. 6072 oferowany będzie obraz Karola Kossaka pt. „Orientalna scena uliczna”, ol. tkt., 34 x 24,5 cm za 1800 €. Może dla speców z Mutterstadt jest to Orient, ja natomiast dopatrzyłem się uliczki jakiegoś miasteczka w Galicji, z przechodzącą babą i być może sylwetką górala w głębi. Jest to o tyle możliwe,że Karol Kossak w okresie dwudziestolecia międzywojennego mieszkał we Lwowie, a potem w majątku żony w Dziedziłowiu i znał galicyjskie wioski i miasteczka, skąd czerpał tematy do swoich prac.

Tyle udało mi się zebrać w „Wakacyjnym remanencie” obiektów sztuki artystów z Polską związanych. Z zapowiedzi w internecie we wrześniu może być obfitsza oferta, a na pewno w październiku rynek aukcyjny będzie pracował pełną parą.