Świteź

ŻECHOWSKI Stefan
Stefan Żechowski – ilustrator, rysownik, projektant znaczków pocztowych.

Urodzony w 1912 roku w Książu Wielkim koło Miechowa, zmarł w 1984 roku tamże. W l. 1929-1932 uczeń Państwowej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie. Od 1929 r. członek Szczepu Rogate Serce, w którym przyjął pseudonim – jak wszyscy członkowie „Twórcowni” Stanisława Szukalskiego – Ziemin z Książa.  W latach 1930-36 brał udział we wszystkich wystawach grupy. W 1936 r. poprzez Mariana Ruzamskiego, poznał i zaprzyjaźnił się z Emilem Zegadłowiczem w Gorzeniu Górnym. Emil Zegadłowicz zaproponował mu ilustrowanie swej powieści Motory. Wydana w 1937 z ilustracjami Żechowskiego, została prawie w całości skonfiskowana przez cenzurę. Tam też zbliżył się do młodzieżowych organizacji lewicujących. Lata II wojny światowej spędził w rodzinnym mieście, a po jej zakończeniu aktywnie włączył się w animację życia społecznego i politycznego. Po wojnie wstąpił do PPR i należał do działaczy wprowadzających nowy ustrój na terenie Książa i w innych rejonach. W 1946 roku poślubił Mariannę Trąbską i zamieszkał w Zabrzu, gdzie wstąpił do ZPAP. Stąd wielokrotnie wyjeżdżał do „swojej samotni” w Książu, gdzie ostatecznie osiadł po 1970 roku.

Stypendysta Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku, eseista, bohater filmu telewizyjnego „Pustelnik”, zrealizowanego przez R. Wójcika w 1977 roku, autor wspomnień „Na jawie”, opublikowanych w 1981 roku.

Uprawiał głównie rysunek ołówkiem, węglem, kredką i suchymi pastelami, czasem w połączeniu z delikatnymi podmalówkami temperą lub gwaszem. Na jego twórczość ogromny wpływ miały fascynacje literackie. Początkowo inspiracji szukał u Nietzschego, Dostojewskiego, Słowackiego, Mickiewicza. Wyjątkowym osiągnięciem w jego dorobku artystycznym okazała się współpraca z Emilem Zegadłowiczem, która zaowocowała cyklem ekspresyjnych ilustracji do „Motorów”. Lata 40. XX wieku przyniosły liryczne kompozycje „Moje dzieciństwo”, prace alegoryczne i symboliczne zebrane w cyklu „Wojna” oraz wiele portretów pisarzy i filozofów. W okresie realizmu socjalistycznego stworzył serie portretów działaczy politycznych, społecznych oraz rysunków dydaktycznych. Po 1955 roku powrócił do ilustrowania literatury, wykonał rysunki do powieści Żuławskiego, Zegadłowicza, Kruczkowskiego oraz serię pastelowych „Erotyków”.

W latach 1929-1936 brał udział we wszystkich wystawach Szukalszczyków, dwukrotnie wyróżniony przez warszawską „Zachętę”. W pierwszym dziesięcioleciu po wojnie uczestniczył w kilku ogólnopolskich i międzynarodowych wystawach, zdobywając m.in. I nagrodę w 1950 roku. Stopniowo wycofywał się z życia publicznego. Prace jego znajdują się w kolekcjach publicznych, muzealnych i prywatnych w kraju oraz poza granicami Polski. Spuścizną po artyście opiekuje się jego żona Marianna, niestrudzona propagatorka twórczości męża, inspiratorka wielu wystaw i prezentacji przybliżających tę indywidualną osobowość twórczą.