Śmierć łabędzia, 1970 r.

"Jeżeli sztuka rozwija się wielokierunkowo (…), ja to mogę mieć w sobie także. Twórczość to jest sprawa wolności i intuicji - żeby otworzyć sobie drzwi na (…) zupełnie niespodziewane dla siebie samej możliwości. Wszystko, co ma zaistnieć, ma być niespodziewane (…). Przestrzeń chce wyjść z obrazu…".
Erna Rosenstein, wypowiedź z 1997 roku, Zapiski ze współczesności, Polskie Radio

"Śmierć łabędzia" to kompozycja autorstwa jednej z najwybitniejszych artystek polskich w XX wieku, Erny Rosenstein. Surrealistyczna, bajkowa scena posiada nieco mroczny i refleksyjny charakter. Jest to malarstwo, które definiuje styl słynnej, znanej z oryginalności, malarki i poetki. Poetyzm "Śmierci łabędzia" w niepowtarzalny sposób inspiruje i pobudza wyobraźnię. Z tego powodu malarstwo Erny Rosenstein bez cienia wątpliwości należy do najbardziej poszukiwanych i cenionych przez kolekcjonerów, ekspertów i miłośników sztuki.
Miękkie, obłe formy, niby bliskie, organiczne, cielesne, a jednak na ogół trudne do rozpoznania przywodzą na myśl dzieła Joana Miró czy Yvesa Tanguy'ego. Na poły abstrakcyjna i figuratywna "Śmierć łabędzia" została wykonana przy użyciu dwóch technik artystycznych: rysunku i malarstwa temperowo-olejnego. To właśnie w technice tkwi nawiązanie do francuskiego nadrealizmu. Gdy malarka i poetka po raz pierwszy zetknęła się z malarstwem surrealistów w 1938 roku w trakcie krótkiego pobytu w Paryżu, była już świetnie wykształcona. Jednak to, co zobaczyła u nadrealistów, najwyraźniej wywarło na nią wielki wpływ, bo chętnie podążyła tropem bujających w obłokach rewolucjonistów, którzy z pomocą swoich dzieł próbowali obalić logiczny porządek powojennej rzeczywistości. Rosenstein często sięgała po uwielbiany przez nich zapis automatyczny, który opiera się na uwolnieniu myśli od tego, co narzuca nam nasz umysł. Piszący (malujący, rysujący) izoluje się od otaczającej go rzeczywistości i staje się tzw. aparatem rejestrującym. Stan ten przypomina marzenie senne. Ten zabieg sprawia, że pojawiające się obrazy są nadrzędne wobec umysłu, wolne. Nie ma znaczenia poprawność czy odzwierciedlanie świata poznawanego zmysłami.
Rysunek tuszem na zagruntowanej powierzchni płótna "Śmierć łabędzia", złożony z gęstej sieci linii, wypełnia równomiernie cały obraz. Kreski układają się w przeróżne kształty, spośród których przebijają łabędzie skrzydła. Rysunek artystka częściowo pokryła szeroko malowanymi, półprzezroczystymi plamami barwnymi o silnych akcentach przeciwstawnych barw. Malowane temperą plamy rozlewają się na płótnie niczym na powierzchni wody. Od ugru, zieleni i błękitu nieba oraz toni wody, tworzących harmonijne gradienty, odcina się jaskrawa czerwień.
Malując, Erna Rosenstein dawała upust swoim emocjom i myślom, próbowała je schwytać, nazwać, przetworzyć i wreszcie uwiecznić w dwu- lub trójwymiarze. Twórczość Rosenstein to ucieczka w świat fantazji, stopniowe odchodzenie od figuratywności poprzez oniryczne wizje aż do przedstawień ocierających się o abstrakcję. Pozostanie zagadką, czy Erna Rosenstein celowo stworzyła tytułową scenę, czy nazwała ją w trakcie czy nawet post factum, interpretując artystyczny wytwór własnej podświadomości. Prawdopodobniejsza wydaje się opinia, że podobnie jak nadrealiści, artystka posługiwała się automatyzmem i przypadkiem, reinterpretując swoje prace już po wykonaniu. Choć wymienione środki ekspresji stosowało wielu przedstawicieli abstrakcji gorącej, Rosenstein nie zdawała się na zupełny przypadek. Jej celem było uruchomienie własnej podświadomości i wydobycie z niej doznań, które mogły być zaskakujące nawet dla samej artystki.
Zniekształcona rzeczywistość na surrealistycznych obrazach Rosenstein paradoksalnie okazuje się rzeczywistsza i bliższa prawdy, niż może się wydawać. Jej malarstwo skłania do zastanowienia, gdzie przebiega granica między prawdą a fikcją. Czy historia XX wieku nie udowodniła nam, że to, co jeszcze niedawno wydawało się niemożliwe i absurdalne, bo przeczące fundamentalnym zasadom człowieczeństwa, może w jednej chwili stać się koszmarem śnionym na jawie?
Zaraz po wojnie Erna Rosenstein wzięła udział w wystawie Młodych Plastyków w Krakowie; później, do roku 1955, nie wystawiała swoich prac, nazywając obowiązujący wtedy socrealizm "schematyzmem" i otwarcie się mu sprzeciwiając - mimo przynależności do Partii. W 1957 uczestniczyła w powstaniu II Grupy Krakowskiej, a następnie we wszystkich organizowanych przez Grupę wystawach. Jej prace prezentowane były na słynnej wystawie "Dziewięciu" w Krakowie, a także na Wystawach Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. W 1958 roku warszawska galeria Krzywe Koło pokazała wystawę indywidualną artystki. Największy rozgłos Rosenstein zyskała dzięki wystawie w Zachęcie w 1967 roku. Aranżacją przestrzenną tego przedsięwzięcia zajął się Tadeusz Kantor. Artystka brała udział w jego słynnych happeningach. W 1977 roku Erna Rosenstein otrzymała Nagrodę Krytyki Artystycznej im. Cypriana Kamila Norwida, a w roku 1966 Nagrodę im. Jana Cybisa za całokształt twórczości. Oprócz malarstwa tworzyła kolaże; znana jest także jej twórczość poetycka. Ostatnio jej monograficzne wystawy, przygotowane przez Dorotę Jarecką i Barbarę Piwowarską, można było oglądać w Królikarni i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Obrazy Rosenstein pokazywano także w ramach zakończonego niedawno przeglądu sztuki współczesnej Documenta 14 w Atenach i Kassel.

Kształciła się w Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu (w latach 1932 - 1934) i w Krakowie (1933 - 1936), którą ukończyła pod kierunkiem W. Weissa. W 1942 roku uciekła z lwowskiego getta. W czasie studiów sympatyzowała ze środowiskiem "Grupy Krakowskiej", brała udział w organizowaniu się awangardy artystycznej po II wojnie światowej. Oprócz malarstwa sztalugowego zajmowała się kolażem i twórczością poetycką. Artystka wypracowała indywidualną symbolikę, swobodnie kojarząc formy abstrakcyjne ze światem rzeczywistych kształtów. Jej prace wystawiane były między innymi na Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Krakowie (1948 i 1949 r.) i w Warszawie (1957 i 1959 r.), wystawie "Dziewięciu" (1955 r.). Eksponowała również w Galeriach: Krzysztofory i Krzywe Koło. W 1977 r. otrzymała Nagrodę Krytyki Artystycznej im. C. K. Norwida, a w roku 1966 Nagrodę im. J. Cybisa za całokształt twórczości.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.